1) Ποια είναι τα όργανα συλλογικής έκφρασης των γονέων και κηδεμόνων των μαθητών των δημόσιων σχολείων;
Στο επίπεδο κάθε σχολείου από το νηπιαγωγείο μέχρι και το Λύκειο είναι ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων στις δραστηριότητες του οποίου μπορούν να συμμετέχουν αυτοδίκαια όλοι οι γονείς και κηδεμόνες μαθητών του εν λόγω σχολείου. Στις εκλογές για την ανάδειξη του Διοικητικού Συμβουλίου του συλλόγου έχουν δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται όσοι γονείς έχουν πληρώσει την ετήσια συνδρομή. Ανώτατο όργανο του Συλλόγου γονέων είναι η Συνέλευση των Γονέων. Οι συνεδριάσεις των ΔΣ των Συλλόγων πρέπει να ανακοινώνονται δημόσια και να είναι ανοικτές σε όλους τους γονείς.
Εάν σε ένα σχολείο οι γονείς δεν έχουν συγκροτήσει σύλλογο, ο/η Δ/ντής-ντρια του σχολείου ή ο/η προϊστάμενος/η του αντίστοιχου νηπιαγωγείου έχουν υποχρέωση να συγκαλέσουν συνέλευση γονέων για την ίδρυση συλλόγου.
Ένα μέλος του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων μπορεί να θέσει υποψηφιότητα:
- για μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων
- για μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής
- για αντιπρόσωπος της Ένωσης Γονέων και Κηδεμόνων του Δήμου
Για να μπορεί να εκπροσωπηθεί νόμιμα ένας Σύλλογος Γονέων & Κηδεμόνων θα πρέπει οι γονείς που θα ψηφίσουν να αντιπροσωπεύουν το 1/3 των μαθητών του σχολείου. Οι εκλογές στους Συλλόγους Γονέων & Κηδεμόνων γίνονται κάθε 2 χρόνια, τα ζυγά έτη (2016, 2018 κλπ). Εκλέγεται ένας αντιπρόσωπος του Συλλόγου Γονέων στην Ένωση ανά 30 μαθητές που εκπροσωπούνται στις εκλογές του Συλλόγου.
Στο επίπεδο κάθε Δήμου οι σύλλογοι γονέων συγκροτούν την Ένωση Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων. Οι Σύλλογοι συμμετέχουν στην Ένωση διαμέσου των αντιπροσώπων τους που εκλέγουν το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης κάθε 2 χρόνια τα μονά έτη (2017, 2019 κλπ). Προϋπόθεση για να γίνει ένας Σύλλογος, μέλος της Ένωσης είναι στις εκλογές για αντιπροσώπους στην Ένωση να συμμετείχαν γονείς που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/3 των μαθητών του σχολείου.
Στο επίπεδο κάθε Περιφέρειας οι Ενώσεις Γονέων συγκροτούν Ομοσπονδία Ενώσεων Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων.
Σε επίπεδο χώρας οι Ομοσπονδίες συγκροτούν την Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων και Κηδεμόνων Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ).
2) Τα συλλογικά όργανα των γονέων εκπροσωπούνται επίσημα σε θεσμούς της σχολικής κοινότητας και σε θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης;
Οι σύλλογοι γονέων εκπροσωπούνται στους παρακάτω θεσμούς της σχολικής κοινότητας, υπό την προϋπόθεση ότι στις εκλογές για την ανάδειξη ΔΣ του Συλλόγου Γονέων έχουν συμμετάσχει γονείς που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/3 των μαθητών του σχολείου:
- Σχολικό Συμβούλιο το οποίο αποτελείται από τα μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων, τα μέλη του ΔΣ του Συλλόγου Γονέων, το προεδρείο του 15μελούς (στην Β' βάθμια εκπαίδευση) και εκπρόσωπο της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας. Συγκαλείτε με ευθύνη του Δ/ντή του σχολείου τουλάχιστον 3 φορές το χρόνο και συζητά ζητήματα που απασχολούν την σχολική κοινότητα.
- Συμβούλιο Σχολικής Κοινότητας το οποίο αποτελείται από τον Δ/ντή του σχολείου, εκπροσώπους του συλλόγου διδασκόντων (έναν όταν πρόκειται για την Α’βάθμια, δυο όταν πρόκειται για την Β’βάθμια), έναν εκπρόσωπο του συλλόγου γονέων, έναν εκπρόσωπο του 15μελούς (στην Β βάθμια εκπαίδευση). Το Συμβούλιο Σχολικής κοινότητας φροντίζει για την καταγραφή των αναγκών του σχολείου σε αναλώσιμα και την έγκαιρη ενημέρωση της Σχολικής επιτροπής του Δήμου.
Τα σχολεία εκπροσωπούνται στους παρακάτω θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα από την Ένωση Γονέων. Η εκπροσώπηση και οι διεκδικήσεις σαφώς δεν αφορούν μόνο τα σχολεία που είναι μέλη της Ένωσης αλλά το σύνολο των σχολείων και των μαθητών:
- Δημοτική Επιτροπή Παιδείας (ΔΕΠ). Ο ρόλος της είναι να εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο θέματα που αφορούν την βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας των σχολείων, την κατανομή των πιστώσεων για λειτουργικές δαπάνες των σχολείων, την ίδρυση, κατάργηση και συγχώνευση σχολείων, την ανέγερση και επισκευές των σχολικών κτιρίων, καθώς και το έργο των σχολικών επιτροπών. Απαρτίζεται από: ένα μέλος του Δημοτικού συμβουλίου που είναι πρόεδρος, έναν διευθυντή σχολείου Α'βάθμιας εκπαίδευσης, έναν δ/ντή σχολείου Β'βάθμιας εκπαίδευσης, έναν εκπρόσωπο της Ένωσης Γονέων, έναν εκπρόσωπο συνδικαλιστικής οργάνωσης των εκπαιδευτικών. Δεν έχει αποφαστιστικό αλλά συμβουλευτικό χαρακτήρα.
- Σχολική Επιτροπή Α’βάθμιας Εκπαίδευσης. Ο ρόλος της είναι η κατανομή των εγκεκριμένων πιστώσεων για την κάλυψη των αναγκών των σχολικών μονάδων λαμβάνοντας υπόψη των αριθμό των μαθητών, των τμημάτων, των αιθουσών, την παλαιότητα και τις ειδικότερες ανάγκες των σχολείων της Α'βάθμιας εκπαίδευσης. Απαρτίζεται από τον πρόεδρο που είναι δημοτικός σύμβουλος, Δ/ντές, εκπρόσωπο της Ένωσης Γονέων, πολίτες που προτάθηκαν από δημοτικές παρατάξεις και εγκρίθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο.
- Σχολική Επιτροπή Β’βάθμιας Εκπαίδευσης. Ο ρόλος της είναι αντίστοιχος με αυτόν της Σχολικής Επιτροπής Αβάθμιας και αφορά τις σχολικές μονάδες της Ββάθμιας εκπαίδευσης. Η σύνθεση είναι αντίστοιχη με την Σχολική Επιτροπή της Α' βάθμιας με την διαφορά ότι εδώ συμμετέχει και τουλάχιστον ένας εκπρόσωπος μαθητικών κοινοτήτων.
3) Ποιος είναι υπεύθυνος για την κάλυψη των δαπανών των σχολείων για αναλώσιμα και συντήρηση του εξοπλισμού; Με ποιους πόρους;
Είναι ο Δήμος. Οι σχετικοί πόροι αντλούνται :
- από τους «Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους- ΚΑΠ» που μοιράζονται από το Υπουργείο Εσωτερικών προς τους Δήμους σε 3 δόσεις κάθε έτος.
- από τον Φόρο Ηλεκτροδοτούμενων Χώρων – ΦΗΧ. Οι πολίτες καταβάλουν αυτό τον φόρο μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ. Ο Δήμος μπορεί να αντλεί από τον ΦΗΧ πόρους για τη λειτουργία των σχολείων. Έχει επίσης δικαίωμα να αυξήσει τον ΦΗΧ έως και 25% υπό τη προϋπόθεση ότι η εν λόγω αύξηση θα δοθεί υποχρεωτικά στα σχολεία.
4) Ποιος είναι υπεύθυνος για έργα επισκευών και επέκτασης των σχολικών υποδομών; με ποιους πόρους;
Από τότε που εφαρμόστηκε ο «Καλλικράτης» η μέριμνα για τα σχολικά κτίρια δόθηκε στους Δήμους. Για συντηρήσεις και έργα μικρής έκτασης οι πόροι αντλούνται από χρηματοδότηση ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Για την περίπτωση μεγαλύτερων έργων όπως επέκταση και ανέγερση νέων σχολείων οι πόροι αντλούνται από άλλες χρηματοδοτήσεις όπως το ΕΣΠΑ ή επιπλέον επιχορηγήσεις από το Δήμο.
5) Ποιος καλύπτει το κόστος του βοηθητικού προσωπικού των σχολείων (καθαριότητα, φύλαξη);
Ο Δήμος.
Πάγιο αίτημα μας είναι η κάλυψη με μόνιμο προσωπικό καθαριότητας σε 8ωρη βάση σε κάθε σχολείο για να εξασφαλιστούν οι στοιχειώδεις συνθήκες καθαριότητας και υγιεινής. Πάγιο αίτημα μας είναι η φύλαξη όλων των σχολείων σε πρωΐνή και απογευματινή βάση από μόνιμο προσωπικό, προκειμένου να αξιοποιούνται οι σχολικές εγκαταστάσεις από τους συλλόγους γονέων και τα παιδιά σε ώρες εκτός σχολικού ωραρίου.
6) Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε πιέσεις για την οικονομική επιβάρυνση των γονέων για ανάγκες λειτουργίας των σχολείων;
Οι σύλλογοι γονέων πρέπει να διεκδικούν δυναμικά την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των σχολείων από δημόσιους πόρους υπερασπιζόμενοι τον δημόσιο δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
Όσον αφορά τις «χορηγίες» από επιχειρήσεις, δεν αποτελεί λύση διότι :
- εισάγει ιδιωτικά συμφέροντα μέσα στα σχολεία,
- καλλιεργεί στην εκπαιδευτική κοινότητα τη νοοτροπία του ζητιάνου για τα αυτονόητα,
- οδηγεί στην κατηγοριοποίηση των σχολείων και παιδιών ανάμεσα σε αυτά που έχουν "υψηλούς προστάτες" και σε αυτά που δεν έχουν,
- εδραιώνει το πελατειακό σύστημα και κρύβει αδιαφανείς συναλλαγές.